کارشناس رسمی دادگستری رشته وسائط نقلیه دریایی
دریاها، دریاچه‌ها و سد‌ها و رود‌های مختلف در کشور ما باعث رونق جابجایی‌های آبی شده‌اند. در بسیاری از مناطق کشور در قایق‌های مختلف برای موراد تفریحی استفاده می‌شود و در شهر‌هایی مانند بندر عباس، اهواز، آبادن، گلستان و بیشتر شهر‌های شمالی نیز قایق‌ها و کشتی‌ها کاربرد تجاری و کاری دارند. از این رو سالانه تعداد زیادی قایق و کشتی خرید و فروش می‌شوند و از سوی دیگر این ابزار‌ها نیاز به تجهیزاتی دارند. تعیین قیمت دقیق وسایل حمل و نقل دریایی و تجهیزات مورد استفاده آنها هم موجب تنظیم بازار می‌شود و هم در صورت بروز اختلاف در تعیین قیمت در موراد مختلف اعم از خرید و فروش، مناقصه و مزایده و موارد اینچنینی اهمیت زیادی دارد. کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی و غواصی صلاحیت تعیین قیمت این ابزار‌ها و تجهیزات را بر عهده دارد به همین دلیل در یادداشت پیش رو با کمک ایشان به بررسی دلایل ارزیابی و تعیین قیمت و همچنین نحوه قیمت گذاری تجهیزات دریایی می‌پردازیم.
ابتدا از وسایل حمل و نقل دریایی آغاز می‌کنیم. کشتی‌ها، لنج‌ها، قایق‌ها و شناورها مهم‌ترین وسایل حمل و نقل دریایی هستند. در بازار وسایل حمل و نقل دریایی ابتدا ما با انواع قایق‌ها روبرو هستیم که هم در مناطق مختلف کشور کاربرد تفریحی دارند و هم در صید ماهی و حمل و نقل مورد استفاده هستند. انواع قایق‌ها را به طور کلی می‌توان به قایق‌های بادبانی، قایق بادی، قایق معمولی، قایق موتوری، قایق گشتی، قایق باله دار، روئینگ، تندرو، کانو، کایاک، نظامی و نجات و غیره دسته بندی نمود. قیمت هر یک از این قایق‌ها معمولا بر اساس قیمت روز در بازار تعیین می‌شود. مثلا در حال حاضر متوسط قیمت یک قایق ساده در بازار حدود بیست میلیون تومان است. در صورت نیاز به ارزیابی قیمت از سوی کارشناس دادگستری وسائط نقلیه دریایی و غواصی، کارشناس به بررسی استاندارد‌های یک قایق و ارزیابی میزان اصطحلاک آن می‌پردازد و ارزش آن را تعیین می‌نماید. در مورادی ممکن است بین خریدار و فروشنده اختلافای بر سر قیمت واقعی قایق بروز کند که کارشناسان ما به تعیین قیمت دقیق آن می‌پردازند. علاوه بر خرید و فروش مواردی چون توقیف اموال و نیاز به ارزیابی و همچنین ورود خسارت نیز نیازمند تعیین قیمت است.
شناورها را نیز می‌توان به پل، بارانداز، ساختاری و انواع شناورهای نظامی مانند ناو هواپیما بر، قایق‌های گشت، آبی و خاکی، اژدر افکن‌ها، اژدر افکن‌ها و انواع ناو‌ها در کلاس‌ها مختلف اشاره کرد. اظهار نظر کارشناسان ما بیشتر در خصوص شناورهای تجاری و انواع شناورهای مدرن و سنتی است. این شناورها که معمولا برای حمل و نقل کالا در نظر گرفته می‌شوند در بازار نیز خرید و فروش می‌شوند. از آن جا که هزینه و قیمت این شناورها بسیار زیاد است به همین دلیل در انجام امور خرید و فروش شناور حتما باید کارشناسان متخصص ارزیابی کنند و بر اساس آن ارزیابی قیمت واقعی شناور مشخص شود. از سوی دیگر با توجه به این که بسیاری از این شناورها به صورت توافقی و قراردادی واگذار می‌شوند و احتمال بروز اختلاف در آنها وجود دارد، کارشناس رسمی وسائط نقلیه دریایی و غواصی در این موارد اختلافی نیز ورود می‌کند تا قیمت شناور به درستی تعیین شود.
کشتی‌ها را نیز بر اساس نوع کاربرد آنها می‌توان دسته بندی کرد. کشتی‌های باربری، تجاری، مسافر بری، کانتینری و نظامی و ماهیگیری را از لحاظ نوع کاربرد و همچنین از لحاظ قدرت موتور و تعداد موتور‌ها و همچنین بر اساس طراحی و شکل بدنه و حتی میزان وزنی که جابجا می‌کنند می‌توان دسته بندی نمود. به طور کلی کشتی لیبرتی، وایکنگی، استونس بتری، کروز، کاروال، گالئون، جان، کرک، دام بر، پدالی، سبک و سنگین، دام‌بر، بخار و هواپیما بر و اقیانوس پیما و غیره را می‌توان از هم تفکیک کرد.
بحث کردن از قیمت هر یک از این کشتی‌ها احتمالا با توجه به تنوعی که در هر مدل آن وجود دارد، بسیار به درازا خواهد کشید اما تعیین قیمت هر یک از آنها همانطور که اشاره کردیم بر اساس تکنولوژی ساخت، تعداد موتور‌ها، کشور سازنده، بدنه، حجم و مواردی از این قبیل تعیین می‌شود. در بندرگاه‌های ما بسیاری از افراد به صورت شخصی از کشتی‌ها در مقاصد مختلف استفاده می‌کنند. در بسیاری از احکام قضائی که حکم بر توقیف اموال داده می‌شود در دارایی‌های فرد مدیون لیستی از کشتی‌ها و قایق‌ها نیز ممکن است وجود داشته باشد، به همین دلیل کارشناسان ما به ارزیابی دقیق کشتی از لحاظ فنی، کاربری و همچنین میزان کارآیی آن می‌پردازند و با توجه به قیمتی که در بازار به فروش می‌رود قیمت کشتی را مشخص می‌کنند هر چند ممکن است بین ارزش کشتی و قیمت واقعی آن در بازار اختلاف زیادی وجود دارد که این موضوع به دلایل ارزیابی مرتبط است.
به عنوان بحث پایانی باید به تجهیزات مورد استفاده دریایی نیز اشاره کرد. در وهله اول بسیاری از این کشتی‌ها و لنج‌ها و شناور و قایق‌ها نیاز به تجهیزات و لوازم مصرفی دارند که در یادداشتی مجزا و تحت عنوان تعمیرات کشتی به آن خواهیم پرداخت اما در کنار این موراد نباید از غواصی نیز غافل شد. غواصی به دلایل مختلفی هم ضرورت دارد و هم جذابیت به همین دلیل نیز لوازم آن در بازار خرید و فروش می‌شود که کارشناس وسائط نقلیه دریایی و غواصی در خصوص قیمت آنها و همچنین اختلافات احتمالی حول آن اظهار نظر می‌کنند.
بنابراین ما در حوزه دریایی با گستره‌ای از ابزار‌ها وسایل حمل و نقل مواجه هستیم. چه خرید و فروش و چه در قرارداد‌ها و چه در تعیین خسارت‌ها و حتی در موراد زیادی که کشتی‌ها و قایق‌هایی که به دلیل قاچاق توقیف می‌شوند و به مزایده گذاشته می‌شوند نیاز است تا کارشناس رسمی دادگستر وسائط نقلیه دریایی و غواصی اظهار نظر کند. از این رو در صورت نیاز به کارشناسی و یا مشاوره در این زمینه می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمائید.
دریاها از دیرباز امکان بسیار خوبی پدید آورده‌اند که انسان بتواند حجم قابل توجهی از حمل و نقل و نیاز‌های مسافرتی خود را بر طرف نماید. استفاده از کشتی‌ها، لنج‌ها، انواع قایق‌ها و غیره معمولا یک ابزار مطلوب برای مسافرت و حمل و نقل به حساب می‌آیند. اما به دلایل مختلف همواره دریاها یکی از ناامن‌ترین راه‌های ارتباطی نیز به حساب می‌آیند. از این رو احتمال ورود خسارت به تجهیزات دریایی به دلایل مختلف از برخورد به کوه‌های یخ گرفته تا تصادمات دریایی و خساراتی که ممکن است به دلیل انفجار و آتش سوزی بروز کند محتمل است. در این یادداشت کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی و غواصی به تعیین میزان خسارت‌های وارده به کشتی‌ها، لنج‌ها، قایق‌ها و لوازم جانبی آنها و حتی غواصی می‌پردازد.
انواع تجهیزات دریایی را می‌توان شناور ها، یدک کش‌ها، قایق‌ها، لنج‌ها، قایق‌های راهنمابر، شناورهای لایروب و سایر شناورها مانند شناورهای نجات و غیره دانست. البته این موراد بیشتر وسایل بزرگ هستند و در کنار اینها می‌توان به بسیاری از تجهیزات مکمل مانند لوازم غواصی، چراغ ترانزیت، علائم نجات، تجهیزات رادیویی ناو‌ها، تجهیزات هیدروگرافی که جهت ثبت وضعیت آب‌ها استفاده می‌شود و موارد دیگری چون فانوس دریایی، بیکن و بویه نیز اشاره نمود. اظهار نظر در خصوص این تجهیزات از سوی کارشناس دادگستری وسائط نقلیه دریایی و غواصی صورت می‌گیرد.
شاید مهم‌ترین نوع خسارت به تجهیزات دریایی تصادمات دریایی باشند که در یادداشتی جداگانه به دلیل اهمیت زیاد به آن پرداخته‌ایم اما دلایل دیگری نیز برای ورود خسارت به این تجهیزات وجود دارند که گاها باعث از بین رفتن و یا خسارت شدید به تجهیزات می‌شوند. برای مثال می‌توان به سیلاب‌ها، باد‌های شدید و یا مواردی چون آتش سوزی در بندرگاهها و غیره اشاره کرد. اخیرا سیل‌های شدید در مناطق مختلف شمالی و جنوبی کشور خسارت بسیار زیادی به بندرگاهها و قایق‌ها و کشتی‌ها وارد کرد. کارشناس رسمی وسائط نقلیه دریایی و غواصی به ارزیابی میزان خسارت و همچنین تعیین علل خسارت می‌پردازد. شاید برای بسیاری پر واضع باشد که علل خسارت همان سیل یا سایر حوادث طبیعی باشد اما در واقع چنین نیست. در بندرگاهها و مراکز ترانزیتی و اسکله‌ها با توجه به امکان وقوع باد و باران و سیل و غیره تمهیداتی برای محافظت از تجهیزات دریایی سنجیده شده است. در واقع بروز حادثه را امری محتمل در نظر گرفته اند به همین دلیل راه‌هایی برای مقابله در نظر گرفته‌اند. کارشناسان ما در هنگام ارزیابی علل خسارت وارده به تجهیزات دریایی توجه ویژه‌ای به سازه‌های این مقاومت‌ها دارند.
از سوی دیگر باد‌ها چه در سواحل و چه در دریاها می‌توانند خسارت بسیار شدیدی را به انواع قایق‌ها، کشتی‌ها و گاها حتی طوفان‌های شدید به لنج‌ها هم خسارت وارد می‌کند. سایر حوادث مانند آتش سوزی در بندرگاهها و اسکله‌ها هم به عنوان عوامل خسارت زا به تجهیزات دریایی می‌توان در نظر گرفت.
علاوه بر این وسائل نقلیه همانطور که گفتیم تجهیزات دیگری نیز وجود دارد. بعضی از این تجهیزات مانند تابلو‌ها مستقلا کاربرد دارند و بسیاری از تجهیزات مانند تجهیزات هیدروگرافی در قایق‌ها و کشتی‌های با کاربری خاص مورد استفاد هستند. ارزیابی میزان خسارت بر این تجهیزات نیز از سوی کارشناس وسائط نقلیه دریایی و غواصی صورت می‌گیرد.
جالب است اشاره کوتاهی نیز به تجهیزات نظامی دریایی داشته باشیم. ناو‌ها جنگی، قایق‌های جنگی، انواع شناور جنگی مانند پیکاب، بایندر و یا نمونه‌های ایرانی آن در مدل‌های مختلف همواره در حال حراست و جستجو در آب‌های ما هستند و احتمال بروز حادثه برای آنها ممکن است به همین دلیل هم کارشناسان در صورت بروز حادثه به ارزیابی و تعیین خسارت می‌پردازند.
با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ما فعالیت کارشناسان این حوزه هم در سطح داخلی و هم در سطح بین المللی اهمیت زیادی دارد. برای مثال همین موضوع سیل اخیر اهواز و گلستان خسارت به تجهیزات دریایی و یا موضوعاتی مانند واژگونی سانچی را در نظر بگیرید. بسیاری یا به دنبال احقاق حقوق خود بودند و یا علاقه داشتند دلیل اصلی وقوع حوادث را بدانند. کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی و غواصی در صورت لزوم برای تعیین خسارت جهت انجام امور بیمه و یا حل اختلاف و یا برآورد صرف می‌تواند گزارشات لازم را تهیه نماید.
معرفی مشخصات ، صلاحیتهای
کارشناس رسمی دادگستری رشته وسائط نقلیه دریایی و غواصی
• رسیدگی به سوانح و تصادمات دریایی برای شناورهای با قدرت کمتر از 3000 کیلو وات
• رسیدگی به خسارات وارده به تجهیزات فنی شناورها و ارزیابی آنها با قدرت کمتر از 3000 کیلو وات
با توجه به اینکه در موضوع قبلی که مربوط به حمل و نقل بود مباحث عمده و کلان حمل و نقلی را بهش پرداختیم. در این بخش به دلیل اهمیت موضوع حمل و نقل دریایی در پیشبرد اهداف کلان کشورها به این موضوع می پردازیم. بعد هم بحث کارشناسی رسمی دادگستری .حمل و نقل دریایی به دلیل اینکه شاخه بسیار مهمی از حمل و نقل ترانزیت و ترابری کالاست می تواند بسیار نقش پراهمیت و پرباری را در گسترش بازرگانی بین‌المللی داشته باشد. یعنی اینکه حمل و نقل دریایی با توجه به شاخص‌هایی که دارد و ارزان بودن مبحث حمل و نقل و ارزان بودن هزینه‌های بیمه و موضوعات مرتبط با هزینه‌های بالاسری دیگر در حمل و نقل دریایی و همچنین سرعت عمل در انتقال حجم بسیار بالای محصولات و کالاها و استفاده از سیستم کانتینری و ایمن بودن وسیله حمل و نقل دریایی یکی از مزیت‌های این رشته است. کشور ما به دلیل قرار گرفتن در محدوده‌ای که به لحاظ ژئوپلتیکی و همچنین موقعیت جغرافیایی ارزشمند و قرار گرفتن دریا و خلیج در شمال و حنوب کشور ما می‌تواند بعنوان کلیدر مهم در حمل و نقل شمال و جنوب داشته باشد. انتقال کالاها به وسیله سیستم حمل و نقل دریایی از تمام دنیا و اقیانوس‌ها به سمت بنادر ایران و تخلیه و ترانزیت آنها در بنادر ایران که قابلیت بسیار بالایی در تخلیه و بارگیری کانتینری دارند می تواند رشد صنعت حمل و نقل زمینی را هم در پی داشته باشد. نزدیک بودن کشور ما به اقیانوس هند بعد از خلیج فارس و دریای عمان و همچنین انتقال کالاها به شکل سریع از بخش زمینی به سمت شمال و عبور کالای ترانزیت به سمت ترکیه و مسیر اروپا مسیر بسیار مطمئن و بدون جایگزین و به صرفه و پرارزشی را برای ترانزیت کالاهای بین‌المللی ارائه می کنند . کشتی‌هایی که در این مسیرها فعالیت می‌کنند نسبت نوع آنها مانند کشتی Layner، کشتی‌های Teramp کشتی‌های حمل کالاهای عمومی یا jeneral kargo و فله بر خشک یا کشتی فله بر مخصوص یا کشتی‌های فله بر OBO یا کشتی‌های پراهمیت نفتکش برای انتقال حجم عظیم نفت در بین کشورها یا محصولات نفتی که با
Handy size Handy max, یا Pana max یا Afra max و suez max قابل مقایسه هستند و دسته بندی می‌شوند. کشتی‌های رورو یا کشتی‌های کانتینربر دسته بزرگی از این کشتی‌ها رو در بر می‌گیرد برای حمل و نقلی سایزهای Feder max Handy, Pana max, و Post Pana max دسته‌بندی های کشتی‌های کانتینری است. کشتی های مسافری و توریستی می‌تواند صنعتی گردشگری را به شکل چشمگیری رشد و توسعه بدهد . کشتی‌های LNG برای حمل گاز‌های طبیعی و همچنین کشتی‌های یخچالی یا دو به بر و موضوعات مرتبط و تمام المان‌ها نشان دهنده از گستردگی از صنعت حمل و نقل دریایی است. امید داریم با توجه به این صنعت و اینکه برنامه ریزی برای حمل کالا و مسافر کشور ما جهش پرباری را در استفاده از صنعت حمل و نقل دریایی داشته باشند و این موضوع منجر به جهش اقتصادی و افزایش درآمد سرانه داشته باشد.
در مورد رشته کارشناسی مربوط به وسائط نقلیه دریایی و غواصی با توجه به موضوعاتی که به آنها اشاره کردیم معمولاً بحث تصادمات دریایی با شناورها و همچنین خسارات وارده به تجهیزات دریایی و غواصی مورد بحث است در کنار اینها در صورت تخصص کارشناس طبیعتاً به موضوع تخصصی نحوه استفاده از کشتی‌ها و اختلافاتی که در این موضوع یا تفسیر قراردادی بوجود می آید و همچنین اظهارنظر در خصوص تعمیرات ، تجهیز، برآورد ارزیابی وسائط نقلیه دریایی ، تعیین قیمت قایق ، لنج یا کشتی‌های بسیار بزرگ و آنهایی که به آنها اشاره کردیم حتی کشتی‌های سردخانه دار و موضوعات متعددی که هر آنچه که به عنوان وسائط نقلیه دریایی از آن نام برده می‌شوند می توانند ارزیابی کنند. طبیعتاً به دلیل حمل و نقل اینکه صنعت نفت محصولات نفتی یا نفت خام از کشتی‌های نفتکش استفاده می کنند ارائه خدمات کارشناسی در این حوزه و مباحث بیمه ای و تعیین هزینه‌های بالاسری حمل و نقل دریایی مطمئناً بسیار راه گشا خواهد بود و به کمک تمامی صنایع ما خواهند آمد.
دستمزد کارشناسان عضو مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده و کانون کارشناسان رسمی دادگستری بر اساس مصوبه حق‌الزحمه کارشناسی تحت عنوان تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری توسط قوه قضاییه تصویب و ابلاغ می گردد.
کارشناسان رسمی دادگستری
