تعیین قیمت قایق و لنج و تجهیزات دریایی و کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی
دریاها، دریاچه‌ها و سد‌ها و رود‌های مختلف در کشور ما باعث رونق جابجایی‌های آبی شده‌اند. در بسیاری از مناطق کشور در قایق‌های مختلف برای موراد تفریحی استفاده می‌شود و در شهر‌هایی مانند بندر عباس، اهواز، آبادن، گلستان و بیشتر شهر‌های شمالی نیز قایق‌ها و کشتی‌ها کاربرد تجاری و کاری دارند. از این رو سالانه تعداد زیادی قایق و کشتی خرید و فروش می‌شوند و از سوی دیگر این ابزار‌ها نیاز به تجهیزاتی دارند. تعیین قیمت دقیق وسایل حمل و نقل دریایی و تجهیزات مورد استفاده آنها هم موجب تنظیم بازار می‌شود و هم در صورت بروز اختلاف در تعیین قیمت در موراد مختلف اعم از خرید و فروش، مناقصه و مزایده و موارد اینچنینی اهمیت زیادی دارد. کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه دریایی و غواصی صلاحیت تعیین قیمت این ابزار‌ها و تجهیزات را بر عهده دارد به همین دلیل در یادداشت پیش رو با کمک ایشان به بررسی دلایل ارزیابی و تعیین قیمت و همچنین نحوه قیمت گذاری تجهیزات دریایی می‌پردازیم.
ابتدا از وسایل حمل و نقل دریایی آغاز می‌کنیم. کشتی‌ها، لنج‌ها، قایق‌ها و شناورها مهم‌ترین وسایل حمل و نقل دریایی هستند. در بازار وسایل حمل و نقل دریایی ابتدا ما با انواع قایق‌ها روبرو هستیم که هم در مناطق مختلف کشور کاربرد تفریحی دارند و هم در صید ماهی و حمل و نقل مورد استفاده هستند. انواع قایق‌ها را به طور کلی می‌توان به قایق‌های بادبانی، قایق بادی، قایق معمولی، قایق موتوری، قایق گشتی، قایق باله دار، روئینگ، تندرو، کانو، کایاک، نظامی و نجات و غیره دسته بندی نمود. قیمت هر یک از این قایق‌ها معمولا بر اساس قیمت روز در بازار تعیین می‌شود. مثلا در حال حاضر متوسط قیمت یک قایق ساده در بازار حدود بیست میلیون تومان است. در صورت نیاز به ارزیابی قیمت از سوی کارشناس دادگستری وسائط نقلیه دریایی و غواصی، کارشناس به بررسی استاندارد‌های یک قایق و ارزیابی میزان اصطحلاک آن می‌پردازد و ارزش آن را تعیین می‌نماید. در مورادی ممکن است بین خریدار و فروشنده اختلافای بر سر قیمت واقعی قایق بروز کند که کارشناسان ما به تعیین قیمت دقیق آن می‌پردازند. علاوه بر خرید و فروش مواردی چون توقیف اموال و نیاز به ارزیابی و همچنین ورود خسارت نیز نیازمند تعیین قیمت است.
شناورها را نیز می‌توان به پل، بارانداز، ساختاری و انواع شناورهای نظامی مانند ناو هواپیما بر، قایق‌های گشت، آبی و خاکی، اژدر افکن‌ها، اژدر افکن‌ها و انواع ناو‌ها در کلاس‌ها مختلف اشاره کرد. اظهار نظر کارشناسان ما بیشتر در خصوص شناورهای تجاری و انواع شناورهای مدرن و سنتی است. این شناورها که معمولا برای حمل و نقل کالا در نظر گرفته می‌شوند در بازار نیز خرید و فروش می‌شوند. از آن جا که هزینه و قیمت این شناورها بسیار زیاد است به همین دلیل در انجام امور خرید و فروش شناور حتما باید کارشناسان متخصص ارزیابی کنند و بر اساس آن ارزیابی قیمت واقعی شناور مشخص شود. از سوی دیگر با توجه به این که بسیاری از این شناورها به صورت توافقی و قراردادی واگذار می‌شوند و احتمال بروز اختلاف در آنها وجود دارد، کارشناس رسمی وسائط نقلیه دریایی و غواصی در این موارد اختلافی نیز ورود می‌کند تا قیمت شناور به درستی تعیین شود.
کشتی‌ها را نیز بر اساس نوع کاربرد آنها می‌توان دسته بندی کرد. کشتی‌های باربری، تجاری، مسافر بری، کانتینری و نظامی و ماهیگیری را از لحاظ نوع کاربرد و همچنین از لحاظ قدرت موتور و تعداد موتور‌ها و همچنین بر اساس طراحی و شکل بدنه و حتی میزان وزنی که جابجا می‌کنند می‌توان دسته بندی نمود. به طور کلی کشتی لیبرتی، وایکنگی، استونس بتری، کروز، کاروال، گالئون، جان، کرک، دام بر، پدالی، سبک و سنگین، دام‌بر، بخار و هواپیما بر و اقیانوس پیما و غیره را می‌توان از هم تفکیک کرد.
بحث کردن از قیمت هر یک از این کشتی‌ها احتمالا با توجه به تنوعی که در هر مدل آن وجود دارد، بسیار به درازا خواهد کشید اما تعیین قیمت هر یک از آنها همانطور که اشاره کردیم بر اساس تکنولوژی ساخت، تعداد موتور‌ها، کشور سازنده، بدنه، حجم و مواردی از این قبیل تعیین می‌شود. در بندرگاه‌های ما بسیاری از افراد به صورت شخصی از کشتی‌ها در مقاصد مختلف استفاده می‌کنند. در بسیاری از احکام قضائی که حکم بر توقیف اموال داده می‌شود در دارایی‌های فرد مدیون لیستی از کشتی‌ها و قایق‌ها نیز ممکن است وجود داشته باشد، به همین دلیل کارشناسان ما به ارزیابی دقیق کشتی از لحاظ فنی، کاربری و همچنین میزان کارآیی آن می‌پردازند و با توجه به قیمتی که در بازار به فروش می‌رود قیمت کشتی را مشخص می‌کنند هر چند ممکن است بین ارزش کشتی و قیمت واقعی آن در بازار اختلاف زیادی وجود دارد که این موضوع به دلایل ارزیابی مرتبط است.
به عنوان بحث پایانی باید به تجهیزات مورد استفاده دریایی نیز اشاره کرد. در وهله اول بسیاری از این کشتی‌ها و لنج‌ها و شناور و قایق‌ها نیاز به تجهیزات و لوازم مصرفی دارند که در یادداشتی مجزا و تحت عنوان تعمیرات کشتی به آن خواهیم پرداخت اما در کنار این موراد نباید از غواصی نیز غافل شد. غواصی به دلایل مختلفی هم ضرورت دارد و هم جذابیت به همین دلیل نیز لوازم آن در بازار خرید و فروش می‌شود که کارشناس وسائط نقلیه دریایی و غواصی در خصوص قیمت آنها و همچنین اختلافات احتمالی حول آن اظهار نظر می‌کنند.
بنابراین ما در حوزه دریایی با گستره‌ای از ابزار‌ها وسایل حمل و نقل مواجه هستیم. چه خرید و فروش و چه در قرارداد‌ها و چه در تعیین خسارت‌ها و حتی در موراد زیادی که کشتی‌ها و قایق‌هایی که به دلیل قاچاق توقیف می‌شوند و به مزایده گذاشته می‌شوند نیاز است تا کارشناس رسمی دادگستر وسائط نقلیه دریایی و غواصی اظهار نظر کند. از این رو در صورت نیاز به کارشناسی و یا مشاوره در این زمینه می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل نمائید.
